توقف و بازگشایی نمادهای بورس و فرابورس به دلایل مختلف روی می دهد. نمادهای معاملاتی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس، همیشه در حالت مجاز نیستند و ممکن است به دلایل مختلفی، وضعیت آنها تغییر یابد و قابل معامله نباشند. زمانی که رویداد ویژه‌ای باعث تاثیر معنادار بر ارزش سهام یک شرکت باشد، با هدف رعایت انصاف، برای مدتی معاملات نماد سهم متوقف می‌شود تا اطلاعات لازم به تمام ذینفعان برسد و پس از آن معاملات از سر گرفته خواهد شد.

توقف معاملات سهام شرکت ها در بورس‌ و فرابورس، با عنوان توقف نماد شناخته می‌شود و مختص بورس تهران نیست. بنابراین متوقف شدن و بازشدن نمادها در بورس سایر کشورها نیز وجود دارد.

در حالت کلی نمادها دارای یکی از پنج وضعیت زیر هستند:

مجاز: در این وضعیت معاملات در سهم بصورت عادی انجام می‌شود.

مجاز-محفوظ: هنگامی که نماد مدتی است بسته شده ولی در حال بازگشایی است، قبل از بازگشایی نماد در حالت مجاز محفوظ قرار می‌گیرد. در این حالت ارسال سفارش در نماد قابل انجام است ولی هیچ معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. به محض مجاز شدن نماد، سفارشاتی که در نماد موردنظر ثبت شده قابل معامله خواهد شد.

مجاز-متوقف: در این وضعیت، نماد غیرقابل معامله است. نماد شرکت‌ها زمانی در این وضعیت قرار می‌گیرند که یکی از دلایل بسته شدن نماد را دارا باشند.

ممنوع: در این وضعیت سهم قابل معامله نیست (نماد طی همان روز معاملاتی بازگشایی خواهد شد).

ممنوع-متوقف: در این وضعیت سهم قابل معامله نیست و هیچ معامله و دستوری در روز جاری بر روی سهم صورت نمی‌پذیرد (بازگشایی نماد معاملاتی در همان روز انجام نخواهد شد).

قوانین توقف نمادهای معاملاتی

قوانین زیر جزء ماده و بندهای موجود در” دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران” منتشر شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار است.

ماده ۱۵: نماد معاملاتی اوراق بهادار پذیرش شده در بورس در موارد زیر توسط بورس متوقف می‌شود:

۱- یک روز کاری قبل از برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام براساس اطلاعیه دعوت به مجمع منتشره توسط سازمان.

نکته: در صورت وجود زیر ساخت های فنی، بورس مي تواند نماد معاملاتی مذکور را در روز برگزاري مجامع عمومي صاحبان سهام متوقف نمايد.

۲- یک روز کاری قبل از برگزاری جلسه هیات‌مدیره ناشر پذیرفته شده جهت تصمیم‌گیری در خصوص تغییر سرمایه براساس اطلاعیه منتشره توسط سازمان؛

ماده ۱۶ مکرر: نماد معاملاتی به صورت خودکار بلافاصله پس از ارسال اطلاعات با اهمیت به صورت زیر متوقف و بازگشایی می شود:

الف: اگر اطلاعات با اهمیت در گروه “الف” قرار داشته باشد، نماد معاملاتی به صورت خودکار متوقف شده و در اولین جلسه معاملاتی بعد، بازگشایی خواهد شد.

ب: اگر اطلاعات با اهمیت در گروه “ب” قرار داشته باشد، ۳ حالت رخ می دهد:

۱. در صورتی که اطلاعات با اهمیت تا ۹۰ دقیقه قبل از پایان جلسه معاملاتی ارسال شود، نماد معاملاتی به طور خودکار به مدت ۶۰ دقیقه متوقف و پس از آن بازگشایی می شود.

۲. در صورت افشای اطلاعات با اهمیت در ۹۰ دقیقه پایانی جلسه معاملاتی، نماد معاملاتی به طور خودکار متوقف و در جلسه معاملاتی بعد بازگشایی خواهد شد.

۳. در صورتی که اطلاعات با اهمیت در ساعتی خارج از زمان بازار منتشر شود، نماد معاملاتی در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد بازگشایی خواهد شد.

می تواندی در مقاله “افشای اطلاعات با اهمیت در بورس به چه معنی است؟” مصادیق افشای اطلاعات با اهمیت در گروه “الف” و “ب” را بیشتر مطالعه نمایید.

نکته: در صورت عدم رعایت قوانین و یا وجود هرگونه ابهام در افشا و انتشار اطلاعات با اهمیت، سازمان می تواند ضمن انتشار پیام شفاف سازی در خصوص دلایل توقف، نماد ناشر را حداکثر برای ۲ روز کاری متوقف نگه دارد.

ماده ۱۷ مکرر: درصورتی‌که قیمت پایانی سهم، طی ۵ روز معاملاتی متوالی، در دامنه عادی نوسان قیمت، بیش از ۲۰% افزایش یا کاهش داشته باشد، بورس موظف است نماد معاملاتی را به مدت ۶۰ دقیقه در وضعیت سفارش گیری نگه داشته و سپس انجام معاملات را مجدداً آغاز نماید. همچنین در صورت بسته شدن نماد به شرح فوق، معاملات کلیه اوراق بهادار مرتبط با آن نماد (حق تقدم سهام و اوراق مشتقه) نیز در وضعیت سفارش گیری قرار می‌گیرد.

نکته: پس از وقفه معاملاتی، قیمت پایانی سهم همان قیمت پایانی در زمان توقف نماد خواهد بود.

ماده ۱۷ مکرر ۱: درصورتی‌که قیمت پایانی سهم، طی ۱۵ روز معاملاتی متوالی، در دامنه عادی نوسان قیمت، بیش از ۵۰% افزایش یا کاهش داشته باشد، بورس موظف است نماد معاملاتی را به مدت حداکثر ۲ روز کاری متوقف کرده و از ناشر درخواست برگزاری کنفرانس اطلاع‌رسانی نماید. همچنین در صورت بسته شدن نماد به شرح فوق، معاملات کلیه اوراق بهادار مرتبط با آن نماد (حق تقدم سهام و اوراق مشتقه) نیز متوقف می‌شود.

ماده ۱۸: در صورتی که معاملات اوراق بهادار مظنون به ‌استفاده از اطلاعات‌ نهانی یا دستکاری قیمت باشد، بورس می‌تواند راسا یا به موجب اعلام سازمان، نماد معاملاتی اوراق بهادار را متوقف نماید. بازگشایی نماد معاملاتی پس از بررسی‌های لازم و حداکثر تا پایان روز معاملاتی بعد حسب مورد به تشخیص بورس یا سازمان خواهد بود.

ماده ۱۹: بورس باید دلیل توقف نماد معاملاتی را حداکثر تا پایان روز کاری توقف نماد معاملاتی اطلاع‌رسانی نماید. همچنین بورس مکلف است حداقل ۱۵ دقیقه قبل از بازگشایی نماد معاملاتی مراتب را به اطلاع عموم برساند.

نحوه اطلاع‌رسانی توقف نماد

زمانی که توقف نماد با اطلاع قبلی باشد، ناظر بازار در همان روز در سایت tsetmc.com پیغامی مبنی بر توقف نماد در پایان روز معاملاتی منتشر می‌کند. توقف نماد توسط ناظر بازار و با انتشار پیغامی مانند تصویر زیر اطلاع‌ رسانی می‌شود:

توجه داشته باشید که توقف نماد معاملاتی بدون اطلاع قبلی معمولا به دلایلی مانند تعدیل سود شرکت، مظنون شدن به استفاده از اطلاعات‌ نهانی یا دستکاری قیمت، با هدف درخواست شفاف‌سازی از شرکت انجام می‌گیرد.

شما می توانید نمادهای متوقف شده و دلیل توقف آنها را به تفکیک شرکت بورس و فرابورس از دو صفحه زیر دنبال نمایید
گزارش نمادهای متوقف و تعلیق شده شرکت بورس ایران
گزارش نمادهای متوقف و تعلیق شده شرکت فرابورس ایران

قوانین توقف و بازگشایی نمادهای بورس و فرابورس

ماده ۲۰: بازگشایی نمادهای معاملاتی با اعلام سازمان و طبق شرایط زیر انجام می‌شود:

۱- حداکثر ۲ روز کاری پس از برگزاری مجمع عمومی عادی ناشر پذیرفته شده که تصمیمات آن تصویب صورت‌های مالی یا تقسیم سود باشد، به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان؛

۲- حداکثر ۲ روز کاری پس از برگزاری مجمع عمومی عادی که موضوع آن سایر موارد غیر از بند ۱ باشد، به صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان؛

۳- حداکثر ۲ روز کاری پس از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده‌ای که تصمیمات آن منجر به تغییر سرمایه ناشر پذیرفته شده نشود، به صورت حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان؛

۴- حداکثر ۲ روز کاری پس از برگزاری مجمع عمومی یا جلسه هیات‌مدیره در خصوص تغییر سرمایه یا انتشار هرگونه اوراق بهادار دیگر به منظور تامین مالی، بازگشایی نماد طی مهلت مقرر در این بند منوط به افشای پیش‌بینی پس از اعمال اثرات تغییر سرمایه یا انتشار اوراق بهادار، بدون محدودیت دامنه نوسان؛
نکته: مواعد زمانی جهت بازگشایی نمادهای موضوع این ماده، در شرایط خاص و با دستور مدیرعامل بورس می‌تواند حداکثر با ۲ روز تاخیر اعمال گردد.

ماده ۲۲: بازگشایی نماد معاملاتی از طریق حراج ناپیوسته با اعمال یک مرحله پیش‌گشایش (۳۰ دقیقه) شروع و با اجرای حراج ناپیوسته پایان می‌یابد. پس از این مرحله، معاملات از طریق حراج پیوسته در زمان باقیمانده تا پایان جلسه معاملاتی و در دامنه نوسان مجاز روزانه قیمت انجام می‌شود. قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته، قیمت کشف شده از طریق حراج ناپیوسته است.

نکته۱: مرحله پیش گشایش مرحله ای است که درآن می‌توان ثبت سفارش کرد؛ ولی هیچ معامله ای در این مرحله انجام نخواهد گرفت.
نکته۲: در صورتی که در دوره حراج ناپیوسته معامله‌ای صورت نپذیرد یا معاملات انجام شده در دوره حراج ناپیوسته توسط بورس تایید نشود، به تشخیص بورس و پس از اطلاع‌رسانی، حراج ناپیوسته موضوع این ماده برای یک بار دیگر در همان جلسه معاملاتی یا در ۹۰ دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد قابل تکرار است. به هر ترتیب در صورت عدم‌کشف قیمت، آخرین قیمت پایانی نماد معاملاتی، قیمت مرجع در دوره حراج پیوسته خواهد بود.
نکته۳: درخصوص قيمت گذاري حق تقدم سهام براي اولين بار پس از افزايش سرمايه و در زمان عرضه حق تقدم استفاده نشده در صورت عدم كشف قيمت پس از دو نوبت حراج ناپيوسته، حراج ناپيوسته تا كشف قيمت تكرار مي شود. در زمان عرضه‌ي حق تقدم استفاده نشده مدت زمان حراج ناپيوسته از شروع عمليات حراج آغاز و تا پايان جلسه‌ي معاملاتي ادامه خواهد داشت.

امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید بوده باشد.