سهام چیست و انواع آن کدام است؟

اگر سرمایه یک شرکت را یک کیک بزرگ در نظر بگیریم، این کیک به قسمت‌های دقیقا مساوی تقسیم شده و هر قسمت از این کیک یک سهم است. شرکت ها می توانند برای تامین وجوه مورد نیاز خود به منظور توسعه ی فعالیت ها و یا عملیات جاری شان، سهام خود را پس از تبدیل شدن به شرکت های سهام عام و پذیرفته شدن در بازار بورس، به عموم مردم بفروشند. اساسی‌ترین فرق بین یک شرکت سهامی خاص با سهامی عام این است که همه می‌توانند سهام شرکت‌های عام را خرید و فروش کنند ولی سهام شرکت‌های سهامی خاص در مالکیت عده‌ای خاص است.

وقتی شما سهام شرکتی را می خرید، این سهم، نشان دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است و در حقیقت مالک بخشی از شرکت می شوید. شما به عنوان سهامدار در سود و زیان احتمالی شرکت سهیم هستید و به علاوه از افزایش قیمت سهم که می تواند تاشی از بهبود عملکرد شرکت باشد بهره مند شوید. در عین حال شما می توانید هر وقت که لازم شد و نیاز داشتید سهام خود را بفروشید و وجوه نقد مورد نیاز خود را تامین نمایید.

دارنده سهم نمی‌تواند به نسبت سهم خود ادعایی برای مالکیت بخشی از دارایی‌های شرکت داشته باشد. در عوض، به اندازه سهم خود در شرکت، دارای حق و حقوق است. بر اساس این حق، سهام‌دار می‌تواند از منافع شرکت استفاده کند، در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهیم خواهد شد.
توجه داشته باشید که خرید سهم با ریسک هایی هم مواجه است که لازمه آن سرمایه گذاری هوشمندانه می باشد . اگر شرکتی که سهم آن را خریده اید، عملکرد ضعیفی داشته باشد، ارزش سهام آن شرکت کم می شود و در نتیجه شما نمی توانید به سود مورد انتظار خود دست پیدا کنید. وضعیت بازار سهام، شرایط اقتصادی کشور و حتی جهان، و نحوه عملکرد شرکت از عواملی است که سودآوری شرکت و در نتیجه سود سهام را تحت تاثیر قرار می دهد.

اگر تمایل دارید در سهام سرمایه گذاری نمایید باید سازوکار خرید سهام در بورس اوراق بهادار تهران را بشناسید. بورس اوراق بهادار تهران مکانی است که در آن سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس دادوستد می شود. خرید و فروش سهام صرفا از طریق شرکت های کارگزاری صورت می گیرد و متقاضی می تواند با مراجعه به شرکت کارگزاری و دریافت کد سهامداری (کد بورسی)، اقدام به خرید و فروش سهم نماید.

شرکت ها چگونه سهام خود را عرضه می کنند؟

۱. عرضه اولیه عمومی

زمانی که شرکتی برای اولین بار سهام خود را به عموم مردم می فروشد می گویند سهام شرکت در بازار اولیه به فروش رسیده است و یا عرضه اولیه (عرضه عمومی) صورت گرفته است.

۲. عرضه خصوصی

زمانی که شرکت سهام خود را به طور مستقیم به سرمایه گذار مشخصی واگذار می کند، عرضه خصوصی انجام شده است.

۳. واگذاری سهام به کارکنان شرکت (سهام ترجیحی)

در این روش شرکت بخشی از سهام خود را به کارکنانش واگذار نموده و در حقیقت کارکنان آن شرکت را از مالکین شرکت به حساب می آورد. سهام ترجیهی بخشی از سهام شرکت است که در راستای برنامه‌های خصوصی‌سازی به کارکنان شاغل در آن شرکت واگذار شده است.

۴. انتشار سهام جایزه

زمانی است که شرکت به سهامداران فعلی خود سهام جدیدی را به عنوان جایزه و به طور رایگان اعطا می نماید. ( این فرآیند از طریق افزایش سرمایه شرکت صورت می پذیرد)

۵. انتشار حق تقدم

در این روش شرکت به سهامداران خود حق تقدم برای خرید سهام جدید را می دهد. از آنجا که سهامداران هر شرکت مالک آن شرکت محسوب می شوند نسبت به دیگر افراد در هر فعالیت شرکت از اولویت برخورداراند. در این رابطه نیز شرکت برای سرمایه گذاران خود حقی را در نظر گرفته است که به آن حق تقدم می گویند . ( این فرآیند از طریق افزایش سرمایه شرکت صورت می پذیرد)

برگه یا ورق سهم چیست؟

هنگامی که شما مبلغی را صرف خرید سهام یک شرکت می نمایید، برگه ای دریافت می کنید که نشان دهنده مالکیت شما به تعداد سهام خریداری شده در آن شرکت است در واقع برگه سهام، نشان‌دهنده مالکیت تعداد مشخصی سهام یک شرکت است و اطلاعات مهمی از قبیل نام شرکت، شماره ثبت، نام و مشخصات دارنده سهام و مبلغ اسمی سهم بر روی آن نوشته شده است.

سهام را می‌توان از جهات مختلفی تقسیم کرد:

۱- از نظر شکل و ماهیت :

• سهام بی نام

اگر در برگه سهام نام کسی به عنوان صاحب سهام درج نشده باشد و یا این برگه در دفتر سهام شرکت به نام کسی ثبت نشده باشد، این سهم یک سهام بی‌نام است. در واقع برای انتقال اعتبار این برگه به دیگری شما نیاز به هیچ گونه تشریفات و قرارداد انتقال ندارید. و ارزش سهام متعلق به کسی است که ورقه سهام را در اختیار دارد. مالکیت سهام در اختیار کسی است که در ید اوست. در واقع اینگونه سهام در قانون تجارت تابع قوانین در وجه اسناد حامل است.

• سهام با نام

در مقابل سهام بی نام، سهام با نام قرار می گیرد که در نوع مالکیت سهام با نوع بی نام آن متفاوت است. سهم با نام سهمی است که نام دارنده آن در ورقه سهام قید شده باشد یا در دفتر سهام شرکت ثبت شود. این امر موجب می شود هویت صاحب سهام برای شرکت مشخص باشد.

۲- از نظر حقوق دارنده سهام:

• سهام عادی

دارنده سهام عادی، در واقع، صاحب کسری از مالکیت شرکت است و تمام ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت را به میزان سهامی که در اختیار دارد، متقبل شده است. در بورس تهران فقط سهام عادی معامله می‌شود.

• سهام ممتاز (Preferred Shares)

نوعی سهام است که برخی ویژگی‌های اوراق قرضه و سهام عادی را دارد. در صورت انحلال شرکت، صاحبان سهام ممتاز در مقایسه با دارندگان سهام عادی در توزیع دارایی‌های شرکت حق‌تقدم دارند و ممکن است دارای حق‌رای هم باشند. از آنجا که سهام ممتاز در بورس تهران معامله نمی شود از توضیح بیشتر در این زمینه در این مقاله خودداری می کنیم و در مقاله ای تحت این نام مفصل در مورد سهام ممتاز صحبت خواهد شد

• سهام جایزه (Bonus Shares)

سهام جایزه در زمان افزایش سرمایه شرکت منتشر و به سهامداران شرکت تعلق می‌گیرد. زمانی که شرکت از ذخایر مالی فراوانی برخوردار است، ممکن است بخشی از ذخایر خود را از راه انتشار سهام جایزه، در وجه سهامداران کنونی خود و به نسبت سهامی که در اختیار دارند، به سرمایه تبدیل کند. در مورد سهام جایزه و روش بهرهمند شدن از آن در مقاله ای افزاریش سرمایه به تفصیل صحبت شده است.

• سهام انتفاعی

سهام انتفاعی زمانی به شما تعلق می‌گیرد که بدون داشتن حقی نسبت به سرمایه شرکت، از منافع آن بهره‌مند شوید. در واقع زمانی که شخصی اطلاعاتی علمی و فنی را در اختیار شرکت می گذارد که منجر به ایجاد منفعت برای شرکت می‌گردد، می تواند از منافع حاصل شده سهم ببرد. در چنین حالتی منافع واقع شده برای شرکت به سهام انتفاعی تبدیل شده و متناسب با سهام سهامدار، در اختیار او قرار می گیرد.

• سهام موسس

سهام مؤسس سهامی است که پس از تصویب مجمع عمومی شرکت برای جبران خدمات مؤسسان شرکت، از قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه باقی‌مانده شرکت به آن‌ها داده می‌شود. به عبارتی سهام موسس به لحاظ ابتکار یا کوشش و زحمت موسسین شرکت به آنان داده می شود این قبیل سهام دارای امتیازی در تقسیم سود بین شرکا است که براین سهام معمولا درصد بیشتری نسبت به سهام سود تعلق می گیرد

• سهام مدیریتی

سهام مدیریتی، میزانی از سهام یک شرکت است که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیئت مدیره شرکت دارد. سهامداران اصلی یا تعداد سهام منتشر شده زیادی دارند یا نسبتی از سهام شرکت را دارا هستند که به شکل قابل‌ توجهی به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با حضور در هیئت‌مدیره اعمال نظر کرده و بر تصمیمات شرکت تأثیرگذار باشند.

خب این مقاله هم به پایان رسید برای مطلعه بیشتر در مورد مفاهیم بورس به این بخش مراجعه کنید. سعی کردیم از ارائه مطالب غیر کاربردی خوداری کنیم و صرفا اطلاعاتی که جنبه کاربردی برای شما دارد را ارائه نماییم. اگر این مطلب برای شما مفید بوده است میتوانید با رای دادن به آن در بالای همین صفحه و یا با اشتراک گذاری آن با دوستان خود در شبکه های اجتماعی بورسدان را حمایت نمایید. منتظر نظرات شما هسیتم.